40 jaar  Biënnale Hedendaagse Kunst

Kopie van Kopie van IMG_5978.jpg

De catalogen van de 19 eerste edities op een rij.

26/11/1983.  Kasteel van Poeke.     Het is verschrikkelijk slecht weer, de regen valt met bakken uit de lucht.  Een plaatselijke boer wordt in allerijl opgetrommeld om de auto’s uit het slijk te sleuren.  Het volledige kasteel wordt verwarmd met slechts één open haard en er is maar één toilet. De sporen van de voormalige vakantie kinderkolonie zijn nog zichtbaar.  Op de verdieping van het kasteel staat het vol met kleine kinderbedjes.   In dit decor startte de eerste editie van de Biënnale Hedendaagse Kunst.   De start van een succesverhaal.  

Rudi Borré, succesvol zakenman en stichtend lid van Rotary Club Aalter, had plots het lumineuze idee om een Biënnale te organiseren en te focussen op hedendaagse Oost-Vlaamse beeldende kunst, met twee doelen: artistiek en sociaal.  Kunstenaars samenbrengen in een tentoonstelling en hun kunstwerken te koop stellen ten voordele van een sociaal project.    

De eerste Biënnale vond plaats van 26 november tot en met 4 december 1983 in het kasteel van Poeke.     Bekende kunstenaars zoals Roger Raveel, Raoul de Keyzer, Antoon De Clerck en Octave Landuyt stelden hun werken tentoon op deze eerste editie.    In het voorwoord van de catalogus van deze editie schrijft voorzitter Rudi Borré dat deze tentoonstelling om de twee jaar opnieuw zal plaatshebben; met een éénmalige gebeurtenis kan het gestelde doel immers niet bereikt worden. “Hopelijk wordt deze biënnale de eerste in een lange reeks” schrijft Rudi profetisch.

IMG_5927.jpg

De eerste Biënnale.

Onmiddellijk een groot succes, enkel met Oostvlaamse kunstenaars.

Sinds de eerste editie ging de opbrengst van de verkoop van de werken naar de sociale werken van Rotary Club Aalter.    Voor de eerste editie is er onder meer financiële steun verleend aan de VZW Jeugdwerking Mindervaliden te Landegem voor de aankoop en verbouwing van een boerderij tot clublokaal voor gehandicapte scouts.   

In het voorwoord wordt ook Xavier Fonteyne, als bezielende spil en promotor van de eerste biënnale bedankt.  Uiteraard waren ook alle andere leden van de club betrokken bij deze eerste editie: naast Rudi en Xavier waren dit Willem Burssens, Johan Colpaert, Luc Covemaeker, Maurice Dauwe, Roger Dekeyser, Denis De Pauw, Paul De Sutter, Jozef Donck, Armand Duquenne, Georges Geens, Guido Geerebaert, Jean-Jacques Goeminne, Arnold Matthys, Ervé Matthys, Mark Pattyn, André Poppe, William Soenen, Piet Van Besien, Julien Van de Cotte, Eric Van den bussche, Marc Van den bussche en Jaak Van Passel.   

De eerste edities focusten volledig op de Oost-Vlaamse kunst, vandaar het embleem ‘OV’.  Martin Baeyens was de ontwerper van het embleem.  Samen met Herman Schepens zorgde hij voor de samenstelling van de catalogus. 

Het tijdperk van internet was nog ver weg.    De oprichters hebben urenlang brieven geschreven op de zolder van Rudi om te proberen zoveel mogelijk mensen te bereiken.    Enkele leden van Rotary moesten op het kasteel blijven slapen tijdens de biënnale, met het jachtgeweer in de aanslag.   Enkel op deze manier kon de beveiliging gegarandeerd worden.

De eerste editie was meteen een overweldigend succes en het was dan ook duidelijk dat de tweede editie er moest komen.

De tweede Oostvlaamse Kunstbiënnale vond plaats van 4/10 tot 13/10/1985.  In het voorwoord schrijft Guy Geerebaert, toenmalig voorzitter van Rotary Club Aalter, dat de biënnale door kunstkenners meteen in de top tien gerangschikt werd en dat ze dus aan hun rotarische plichten te kort zouden geschoten zijn mochten deze artistiek hoogstaande manifestatie niet herhaald worden.   Op deze editie stelden 43 Oost-Vlaamse beeldende kunstenaars tentoon.    De opbrengst van de tweede editie ging integraal naar de steun van PKU patiënten (aangeboren stofwisselingsziekte).    

In de derde editie die plaatsvond van 9/10 tot 18/10/1987, onder leiding van Armand Duquenne, werd de poliovaccinatie in de derde wereld gesteund.      Op deze derde editie werden ook werken tentoongesteld van Cyr Frimout, sinds lang lid van Rotary Club Aalter.    Wellicht is Cyr de kunstenaar die aan de meeste biënnales heeft deelgenomen.  Met de opbrengst van de vierde editie, onder leiding van Denis De Pauw, werd een fonds opgericht voor de preventie van weekendongevallen.    De opbrengst van de 5e editie ging naar de aankoop van beademingstoestellen voor myopathie-patiënten.  Jaak Van Passel, toenmalig voorzitter, schrijft in zijn voorwoord dat de talrijke aangekondigde groepsbezoeken die deskundig geleid worden bewijzen dat de belangstelling voor de biënnale levendig is.

Het hoofdthema van de 6e editie, onder voorzitterschap van Marc Van den bussche, was 180 voor 180.  180 kunstwerken voor de ongeveer 180 PKU patiënten van België.    De European Society for Phenyl Keton Urie vond haar oorsprong immers in Aalter. 

Het kasteel van Poeke was in verval en moest dringend gerenoveerd worden.   Voor de 7e en 8ste editie moest uitgeweken worden naar het gemeentehuis van Aalter.  Jean-Jacques Goeminne, onder wiens leiding de 7e editie plaatsvond, legde de nadruk op de steun voor de multiple sclerose liga Oost-Vlaanderen en schrijft in zijn voorwoord: “Daar waar de vroegere biënnales steeds plaatsvonden in het kasteel van Poeke, gaat deze 7de editie thans door in het gemeentehuis van Aalter. Dit betekent een grote vernieuwing: het romantisch kader met zijn ietwat stoffig cachet wordt geruild voor de meer nuchtere ruimtes van een gloednieuw en clean gemeentehuis.”  Rudi Borré, intussen zelf een bejubeld kunstenaar,  heeft voor de eerste keer zelf tentoongesteld op deze 7e editie.    Ook de catalogus had vanaf de 7de editie een andere voorkant en embleem van de hand van Cyr Frimout.

Piet van Besien, voorzitter van Rotary Club Aalter 1997-1998, schrijft in zijn voorwoord voor de 8ste editie dat het succes van de biënnale enkel te danken is aan de unieke samenwerking tussen de leden van Rotary Club Aalter.     Deze samenwerking heeft hij laten symboliseren in een schilderij van Cyr Frimout.   Elk clublid bezit een stuk van dit schilderij.   Enkel als de leden samenwerken vormen de stukken een prachtig kunstwerk.   Voor de 8ste editie wordt het project dat ook ondersteund werd voor de eerste editie opnieuw gesteund: De Klaverhoeve.   

IMG_5951.jpg

Het schilderij van Cyr Frimout

Symbool voor de unieke samenwerking tussen de leden van Rotary Club Aalter

De opbrengst van de 9e editie, onder voorzitterschap van Guy De Neve en opnieuw in het prachtige roze neoclassicistische waterkasteel van Poeke, werd aangewend om een dagcentrum te helpen oprichten voor personen met een niet-aangeboren hersenletsel.

In de jaren ’90 had de biënnale een beschermcomité onder voorzitterschap van Jan De Crem, toenmalig burgemeester van Aalter.  Onder meer Jean-Luc Dehaene, toenmalig Eerste Minister, Luc Van den Brande, Minister-President van de Vlaamse Regering, Herman Balthazar, Gouverneur van Oost-Vlaanderen waren leden van dit comité.    Ook Frans Boenders en Hugo Brutin, bekende kunstcritici , die nog steeds zorgdragen voor de selectie van de kunstenaars, waren lid van dit comité.

Voor de 10e editie, onder voorzitterschap van Paul Codron, werd de catalogus in een gouden kleedje gestopt, een prachtige cover met de kunstige letter 10.  De opbrengst van deze editie ging naar het Lilianefonds, een fonds dat thuiswonende gehandicapte kinderen helpt in de ontwikkelingslanden.

Voor de 11e editie, geleid door Josef Meerschman, werden naast de 35 Vlaamse kunstenaars die geselecteerd werden door een comité van 3 kunstcritici, voor het eerst 6 andere kunstenaars uitgenodigd, een voorloper van de ‘vrienden van’: zeer gewaardeerde kunstenaars die in een afzonderlijke ruimte in het kasteel konden exposeren.  De opbrengst van deze editie ging naar de vzw ‘Vlamingen helpen Tsjernobykinderen.

Onder de stuwende kracht van Etienne Verhasselt vindt de 12de editie plaats.   Het thema van deze editie van de Biënnale was water, water als het nieuwe goud. Een kostbare grondstof, levensnoodzakelijk maar ook levensbedreigend. Op dinsdagavond waren de 17 en 18 jarige dansers van de Koninklijke Balletschool Antwerpen te gast. Zij creëerden elk ter plaatse, gekleed in een ontwerp van een Vlaamse modeontwerper met naam,  een eigen choreografie geïnspireerd door telkens een tentoongesteld kunstwerk. De opbrengst van de 12de editie ging naar het Kinderrevalidatiecentrum van het UZ Gent en opvanghuis Poverello Gent.

Voor de 13e editie vermeldt Francis de Froidmont, toenmalig voorzitter, dat de biënnale kans geeft aan jong talent.   Verschillende kunstenaars kennen het begin van hun carrière dankzij de biënnale.   Voor de eerste keer gaat de opbrengst naar vzw ‘De Toevlucht’ in Aalter.

Voor de 14e editie, met Robert Pieters in de voortrekkersrol, werd het team van kunstcritici versterkt door de jonge kunsthistorica Els Wuyts.  De opbrengst van deze editie gaat naar enkele projecten in Aalter zoals de Toevlucht, maar ook vzw Hartekamp en BuSOschool Binnenhof.

Op de 15e editie werd 30 jaar Rotary Club Aalter gevierd, onder voorzitterschap van Tom de Baets.   Er werd voor een thema gekozen: het verwoordde beeld en het verbeelde woord.    De opbrengst ging naar acties als de Toevlucht, Aqua Vitae en End Polio Now. 

Voor de 16e editie was er een ere-genodigde: Delphine Boël, nu Prinses Delphine van Saksen Coburg.    Deze naam trok heel wat geïnteresseerden naar de biënnale en maakte ook van deze editie een groot succes.   Didier Van den Berghe, toenmalig voorzitter, schrijft hierover in zijn voorwoord van de catalogus: Niettegenstaande de moeilijke tijden, willen we Delphine ten zeerste bedanken om hier aanwezig te zijn.  Delphine is gekend voor het creëren van multi-media kunstwerken vol met kleur, textuur en humor.   Tijdens deze editie werd het concept van ‘de vrienden van de biënnale’ geïntroduceerd: lokale kunstenaars en vrienden van de leden van de Rotary Club Aalter die ook een plaats krijgen in de tentoonstelling. Ook in deze editie werden tal van projecten gesteund. Met de opbrengst werd een camionette aangekocht voor De Toevlucht.

Boel.PNG

Prinses Delphine van Saksen Coburg op de Biënnale

Bij de 17e editie met Frits Guisson als stuwende motor was Luc Zeebroek, aka Kamagurka, de eregenodigde.  Hij kreeg de voormalige kapel op de eerste verdieping volledig te zijner beschikking om zijn eigen universum aan de bezoekers te tonen, voor de gelegenheid omgedoopt tot ‘Kamakapel’.  HIer ging de opbrengst voornamelijk naar ‘de Toevlucht’ in Aalter, een prachtig initiatief van Bart De Meyer, ‘Hartekamp’, ‘Tijdstap’ en ‘Faja Lobi’, een herbebossingsproject in Kongo.

In het voorwoord van de 18e editie dankt Lieven De Maertelaere kunstenaar Raf Vandewalle voor zijn enthousiasme bij de artistieke begeleiding van de prachtige biënnale.    VZW ‘de Toevlucht’ met als hoofddoelstelling armoedebestrijding in en rond Aalter kreeg hier voornamelijk de steun.

En ook de 19e editie was een gigantisch succes, ditmaal onder voorzitterschap van Pieter Mortier die eveneens het zwaarst inzette op ‘de Toevlucht’.

Voor de 20ste editie werden alle zeilen bijgezet. Er werden 20 bekende kunstenaars uitgenodigd om van een keramieken kers een prachtig kunstwerk te maken. Alle kersen waren te zien in Aalter en omgeving gedurende een aantal maanden en waren ook te zien op de Biënnale Hedendaagste Kunst. Alle kersen werden op 22 oktober 2021 internationaal geveild door het bekende veilinghuis Carlo Bonte Auctions en de volledige opbrengst ging naar goede doelen zoals “De Toevlucht” in Aalter. Ook de Biënnale zelf, onder voorzitterschap van Dominique Goegebeur, was een ongelooflijk succes.

Na 20 edities en 40 jaar Biënnale zijn we volledig klaar voor de 21ste editie!

Carlo Bonte, voorzitter Dominique Goegebeur en artistiek vormgever en Rotary Club Aalter lid Didier Van den Berghe.